Kilka słów o piwie i warzeniu

Piwo towarzyszy nam od pradziejów. Można powiedzieć, że z tym napojem związana jest historia i tradycja polskiego narodu. Nic dziwnego więc, że dzisiaj Polska znajduje się w pierwszej piątce na świecie, jeśli chodzi o ilość spożytego piwa. Piwo jest tak stare jak chleb, a etymologia słowa tłumaczy je jako „coś do picia”. Napój ten jest więc powszechny i ogólnodostępny od tysięcy lat. Dzisiaj piwowarstwo domowe to hobby, które przyciąga coraz to większą ilość osób zainteresowanych metodami produkcji tego trunku.

Początki piwa

Historycy zaznaczają, że pierwsze wzmianki o produkcji piwa pojawiły się w czasach sumeryjskich, jednak z pewnością znane było wcześniej. Wtedy robiło się je z pokruszonego chleba i fermentowano dzikimi drożdżami. W kolejnych wiekach zmieniano metodę przyrządzania piwa. Zmieniał się również jego skład. Powiedzenie, że piwo to „zupa chmielowa” jest mitem. Chmiel nigdy nie był fundamentem piwa. Chmiel to tylko przyprawa, którą dodaje się do piwa, choć można spotkać także piwa niechmielone. To jednak temat na inny artykuł.

Literatura faktu wskazuje, że to Babilończycy dodali do piwa chmiel. Na Zachód mieli je rozprzestrzenić Słowianie. Za sprawą Imperium Rzymskiego piwo zeszło na drugi plan, jednak w niektórych krajach nadal cieszyło się większym zainteresowaniem. Podobno w Galii sposób produkcji piwa był bardzo podobny do tego, jak warzymy piwo dzisiaj. Do czasów Karola Wielkiego piwo warzono w gospodarstwach domowych. Dopiero klasztory, które posiadały przywilej produkcji chmielu, zaczęły wytwarzać napój na skalę przemysłową.

Piwo klasztorne i niemieckiego prawo czystości

Sztukę piwowarstwa do perfekcji rozwinęli oraz rozpropagowali klasztorni mnisi. W drugiej połowie średniowiecza, szczególnie w Belgii prężnie działały klasztorne browary, czasem nawet po kilka w jednym bractwie. To za ich sprawą znamy tzw. piwa klasztorne, jak również takie piwa jak blond, dubbel, tripel czy quadrupel. Mnisi również są pionierami leżakowania piwa w beczkach. Bez tej tradycji dzisiejsze piwowarstwo nie istnieje. Mocny filar tworzyły również browary będące własnością panów feudalnych zatrudniających piwowarów. Prężnie rozwijały się również warzelnie dworskie.

Piwo uważano w tamtych czasach za zdrowsze od wody. Gotowanie i fermentacja pozwalały pozbyć się mikroorganizmów, które powodowały dolegliwości żołądkowe. Władcy dostrzegając to źródło bogactwa, postanowili uregulować działalność piwowarską, nakładać podatki i przyznawać przywileje. Rozwój miejskiej infrastruktury umożliwił powstanie lokalnych rynków, a piwowarzy zaczęli ze sobą konkurować i zbierać się w cechach, które broniły ich interesy.

Chmiel jako dodatek do piwa i jako jeden z jego podstawowych składników w szerszej świadomości funkcjonuje dopiero pięćset lat. To wraz z ogłoszeniem 23 kwietnia 1516 roku przez księcia Bawarii, Wilhelma IV, Bawarskiego Prawa Czystości (Reinheitsgebot), zaczęła się jego „dominacja” w piwie. Prawo to nakazywało warzenie napoju jedynie z wody, słodu jęczmiennego i chmielu. Nie wspomniano natomiast o drożdżach. Wówczas Większość piw powstawała za sprawą fermentacji spontanicznej. Często też browary wymieniały się gęstwą drożdżową z sąsiadami. Nie potrafiono odróżnić szczepów drożdży. Istotną rewolucją dla piwowarstwa były odkrycia Pasteura oraz Hansena.

Drożdże – składnik, bez którego nie ma piwa

Dopiero w XIX wieku nastąpiła prawdziwa piwna rewolucja. Drożdże górnej fermentacji zaczęto zastępować drożdżami dolnej fermentacji. Udane eksperymenty stosował Josef Groll, który w Browarze Mieszkańskim w Pilźnie uwarzył w 1842 roku po raz pierwszy pilznera. Później Ludwik Pasteur objawił światu mikroorganizmy zwane drożdżami. W wyniku badań opracował metodę konserwacji poprzez obróbkę cieplną (pasteryzacja). W 1869 roku Emil Christian Hansen – syn założyciela browaru Carlsberg w Kopenhadze prowadził swoje badania, dzięki którym wyhodowano czyste kultury drożdży dolnej fermentacji.

Bez tradycji oraz historycznych receptur nie byłoby piwnej rewolucji, jaka dzieje się na naszych oczach w ostatnich kilku latach. Dziś w zależności od rodzaju piwa stosujemy drożdże górnej, dolnej czy spontanicznej fermentacji. A piwowarzy domowi mają dostęp do różnego rodzaju drożdży piwowarskich.

Czy ta krótka historia piwowarstwa sprawi, że zaczniesz warzyć własne piwo? Sprawdź asortyment naszego sklepu dla piwowarów domowych. Przekonasz się, że nie jest to takie trudne, a efekty są znakomite.